Ο ΕΚΔΟΤΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ ΧΑΤΖΗΙΑΚΩΒΟΥ ΑΠΑΝΤΑ ΣΕ 5 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΘΝΟΥΣ

1) Ποια διαχρονικά στη μεταπολίτευση η σχέση του Έλληνα με το βιβλίο, πώς αλλάζει από δεκαετία σε δεκαετία και γιατί;

Σε κάθε περίοδο υπάρχει ένας αριθμός Ελλήνων (ενδεχομένως λίγες χιλιάδες) που αγαπούν το βιβλίο. Αναλόγως με το είδος του βιβλίου το οποίο γίνεται το εμπορικότερο σε μια περίοδο, ο σκληρός αυτός πυρήνας των βιβλιόφιλων -αναγνωστών, πλαισιώνεται από πολύ μεγαλύτερους αριθμούς ευκαιριακών αναγνωστών.
Αμέσως μετά την μεταπολίτευση ήταν πολλές χιλιάδες οι Έλληνες που διάβαζαν πολιτικό βιβλίο (ακόμα και πολιτική λογοτεχνία) ή φιλοσοφικά βιβλία με πολιτικές διαστάσεις (συνήθως σε ατυχείς μεταφράσεις και αυτό είχε επιπτώσεις) -Αίτημα της εποχής εκείνης βλέπετε ήταν η Δημοκρατία. Τότε ακριβώς, ως αίτημα μιας ζωής με περισσότερη πνευματικότητα, υπήρξε μια στροφή προς αναζήτηση των κειμένων της Ορθόδοξης Πατερικής Γραμματείας. Έγινε μάλιστα προσπάθεια για έναν πολύ ουσιαστικό διάλογο γύρω απ’ αυτά. Λίγα χρόνια όμως αργότερα είδαμε την Ελληνική κοινωνία να στρεβλώνει αυτό το αίτημα πνευματικότητας και να κατανοεί δυστυχώς όλον αυτό τον πατερικό πλούτο ηθικιστικά, μαγικά, εκστατικά. Η ίδια κοινωνία πριν καλά καλά περάσουν δύο δεκαετίες από την μεταπολίτευση και τον αγώνα για πλήρη Δημοκρατία, θα φτάσει στα πρόθυρα της πλήρους απαξιώσεως της πολιτικής και των πολιτικών. Φαίνεται έτσι, εκ πρώτης όψεως, ότι πετάμε στον Καιάδα ή διαστρεβλώνουμε όλα τα κοινωνικά αιτήματα που καθορίζουν το είδος των βιβλίων που πωλούνται σε μία περίοδο. Ευτυχώς όμως δεν είναι έτσι. Τα αιτήματα κάθε εποχής και ο διάλογος γι΄ αυτά έχουν καταλυτική επίδραση στην ιδιοπροσωπία του ανθρώπου της εποχής, στην ιδιοσύσταση της κοινωνίας.
Εαν ένα κεντρικό αίτημα της εποχής μας είναι η διαφάνεια, μια διαστρέβλωση αυτού του αιτήματος είναι π.χ. να διαβάζουμε ένα ερωτικό μυθιστόρημα ως ηδονοβλεψίες. Επίσης δεν είναι δείγμα υγείας όταν διαβάζουμε ένα βιβλίο που προκαλεί τρόμο, - λογοτεχνικό, πολιτικό, θεμάτων διατροφής, δεν έχει πολλή σημασία - για να εξακολουθήσουμε να παραμένουμε κλειστοί ως άνθρωποι και ως κοινωνία. Αφού αυτή μας την στάση δικαιολογούν και το όσα παρόμοια διαβάζουμε.
Να το πούμε λαϊκά: σφαίρα είναι και γυρίζει! Καμία έκπληξη δεν θα αισθανθώ εάν στα χρόνια που θα ακολουθήσουν η ποίηση, χαρακτηριστικό είδος προς εξαφάνιση από τα βιβλιοπωλεία, γίνει εμπορικότατο είδος βιβλίου.
Ανεξαρτήτως όμως χρονικής περιόδου και των ιδιαίτερων αιτημάτων της, οι δύο αξίες που παραμένουν διαχρονικές όσο και ο κόσμος (και τα αιτήματα κάθε εποχής φωτίζουν πότε τη μία όψη του ατελείωτου πλούτου τους και πότε μία άλλη), καθορίζοντας και την κυκλοφορία των αντίστοιχων βιβλίων, είναι η ελευθερία και η αγάπη.

2) Πέρα από την έλλειψη χρόνου σε έναν γρήγορα τρόπο ζωής που είναι βασικός εχθρός του βιβλίου, ποιους άλλους εντοπίζετε και γιατί;

Όπως το φαγητό και οι άλλες λειτουργίες του ανθρωπίνου σώματος είναι ένδειξη υγείας του ανθρώπου, έτσι και το διάβασμα μαζί μ’ όλες τις άλλες λειτουργίες του ανθρωπίνου πνεύματος είναι επίσης δείγμα υγείας. Εχθρός του βιβλίου είναι η εγωπαθής αίσθηση πληρότητας, όπως και η ημιμάθεια που συνήθως οδηγεί σε απολυτοποιήσεις μερικών αληθειών, λόγω των οποίων οδηγούμαστε σε ολέθριες βεβαιότητες. Νομίζουμε ότι έχουμε λύσει προβλήματα που απασχολούν επί αιώνες την ανθρωπότητα.

3) Πόσο λαμβάνετε υπόψιν σας τις έρευνες σε σχέση με τις προτιμήσεις του κοινού για να προχωρήσετε στην έκδοση ενός βιβλίου;

Αν μου επιτρέπεται να απαντήσω με έναν στίχο του Καρυωτάκη: Μικράν μικράν κατάπτυστον / ψυχήν έχουν αι μάζαι / ιδιοτελή καρδίαν / και παρειάν αναίσθητον εις τους κολάφους. Αυτό σημαίνει ότι δεν λαμβάνουμε υπ’ όψιν μας τέτοιου είδους έρευνες, αλλά ωστόσο μας ενδιαφέρουν όλα τα καίρια θέματα της εποχής μας. Μας ενδιαφέρει η χωρίς όρους και όρια ποιότητα. Γι’ αυτό δίπλα στον Αγ. Ρωμανό και τον Αγ. Θεοφάνη εκδίδουμε τον Ρουμί, τον Μπλέηκ, την Αχμάτοβα, τον Μάγιακόφσκι και πολλούς άλλους.

4) 4,5 στους 10 Έλληνες δεν διαβάζουν καθόλου σύμφωνα σχετικές έρευνες. Αυτό σημαίνει ότι τελικά το βιβλίο δεν είναι στοιχείο της κουλτούρας μας; Γιατί συμβαίνει αυτό;

Γιατί απλώς δεν έχουν ανακαλύψει ακόμα την αξία του διαβάσματος. Σ΄ άλλες εποχές τα ποσοστά αυτά ενδεχομένως να ήταν τραγικότερα. Άλλωστε γιατί πρέπει να διαβάζουν όλοι; Το βιβλίο είναι προνόμιο ίσως της μόνης γνήσιας ανά τους αιώνες αριστοκρατίας, της αριστοκρατίας του πνεύματος. Και το προνόμιο αυτό το κατακτά κάποιος μόνο εν πλήρη ελευθερία. Θέλω να πω – και θα το πω ευθέως – ότι δεν με ενδιαφέρει να πουλήσω βιβλία σε ανθρώπους που θα τα διαβάσουν διότι δεν έχουν τι άλλο να κάνουν και θέλουν να σκοτώσουν την ώρα τους. Τα βιβλία μας, μάλλον εκδίδονται για εκείνους που πάση θυσία θα βρουν χρόνο και να τα διαβάσουν, γνωρίζοντας ότι θα κερδίσουν απ΄ αυτά. Για εκείνους που έχουν τις προϋποθέσεις να τα αγαπήσουν.

5) Ποια σήμερα κατά τη γνώμη σας τα χαρακτηριστικά της συνταγής για την δημιουργία ενός καλού (σε περιεχόμενο και εμπορικά) βιβλίου;

Αυτή είναι ερώτηση - πειρασμός. Είναι κριτήριο για να διακρίνουμε εκδότες και μπακάληδες. Κάθε βιβλίο το οποίο επαρκώς και με ποιοτικό τρόπο αναδεικνύει την αξία και τη σημασία πραγμάτων του παρελθόντος, είτε συμβάλει στην κάλυψη και την προβολή αιτημάτων του παρόντος, είτε ανοίγει δρόμους στο μέλλον, είναι ένα καλό βιβλίο. Δεν νομίζω βέβαια ότι είναι πάντοτε εμπορικό.